Yayındedektifi, çocuk edebiyatı niteliği taşıyan her esere aynı mesafeden bakar. Bu nedenle değerlendirme yaparken yayınevini, yazarı ya da çizeri değil kendi yaklaşımını esas alır.
Dedektif, kitap değerlendirirken çocuk edebiyatının temel ilkelerini referans alarak çok yönlü bir inceleme yapmayı benimser. İlk olarak, ele aldığı kitabın yaşa uygunluğunu belirler. Bunu tespit ederken ileti başta olmak üzere kitabın ölçüleri, görsel-metin oranı, yazı stili ve puntosu gibi hususlara dikkat eder.
Dedektif, kitapları oluşturan dinamiklerin ve yapısal özelliklerin birbirinden farklı olduğu düşüncesiyle farklı ölçekler kullanır. Resimli kitap, az resimli kitap, resimsiz kitap ve sessiz kitap gibi görsel-metin ilişkisine bağlı her türü, özelliklerine uyumlu olan ölçekle değerlendirir.
Dedektif, değerlendirme esnasında kitabın iletisi, dil ve anlatımı ve görsel niteliği olmak üzere üç temel alana odaklanır.
İLETİ AŞAMASI
Dedektif, ileti aşamasında öncelikle kitabın temel kazanımlarını belirler. Değerlendirme yaparken kazanımların miktarına değil ne kadar nitelikli ele alındığına önem verir.
Kitaplarda çocukların psiko-sosyal ve bilişsel gelişimleri ile kültürel bakış açılarını olumsuz etkileyen unsurlar varsa bunları olumsuz içerik olarak tespit eder. Dedektif, olumsuz unsurların tümünü olumsuz içerik olarak değerlendirmez. Kitaplarda olumsuz bir unsurla karşılaştığında öncelikle "Kitapta olumsuz unsura özendirme veya teşvik etme var mı? Model karakter olumsuzluğu temsil ediyor mu?” gibi sorular sorar. Yazarın hikayede kurgu oluştururken çatışmalardan yararlanmasını her zaman olumsuz içerik olarak değerlendirmez bunu kurgunun doğasına uygun görür.
Kırmızı Çizgi
Dedektif, ırkçılık, ideolojileşmiş cinsiyetçi yaklaşımlar, inançları ve değerleri tahfif gibi belirli propagandaları kırmızı çizgi olarak kabul eder. Bu tür propagandaların yer aldığı kitapları “kırmızı çizgi” etiketiyle dikkatinize sunar.
Büyüklere Not
Dedektif, büyüklere not kısmında kitapla ilgili özel notlarını paylaşır. Kitabın kazanımlarını ya da tespit etmişse olumsuz içeriklerin gerekçelerini bu kısımda açıklayabilir. Ayrıca kitap ile ilgili belirtilmesi gereken bir not veya etkinlik tavsiyesi varsa burada paylaşır.
DİL VE ANLATIM AŞAMASI
Dedektif, dil ve anlatımı değerlendirme aşamasında didaktiklik, akıcılık, duruluk, kurgunun sürükleyiciliği ve sıradışılık gibi birçok kriteri göz önünde bulundurur.
GÖRSEL NİTELİK AŞAMASI
Dedektif, görsel nitelik değerlendirme aşamasında sanatsal nitelik başta olmak üzere görsellerin özgünlüğü, metinle ilişkisi, yaşa ve seviyeye uygunluğu, hayal gücü ve görsel okuryazarlık gelişimine etkisi gibi kriterleri esas alır.